• 30.04.2024 06:35

САРИСА

Прв македонски конзервативен портал

Употреба на правото како инструмент на моќ во контекст на хибридни закани и стратешката конкуренција

Mallet legal code and scales of justice. Law concept studio shots

Употребата на законот како ефикасен инструмент на моќ не е нов феномен, како што покажа и успехот на „Маре Либерум“ на Хуго Гротиус: Во 1493 година, папата Александар VI со папски декрет ги подели новооткриените континенти и океани во светот помеѓу Шпанија и Португалија. Од 11-иот па се до 17-иот век, суверената контрола на Португалија врз делови на Атлантскиот и Индискиот океан и даде монопол врз трговијата во Источна Индија. Не можејќи воено да се спротивстави на моќната португалска морнарица и со цел да го оспори нејзиниот монопол, холандската компанија од Источна Индија го ангажираше научникот Хуго Гротиус, кој разви нова правна доктрина за застапување на слободата на океанската навигација.

Оваа нова доктрина беше објавена во Маре Либерум (Слобода на морињата) во 1609 година и интензивно ја промовираше холандската компанија од Источна Индија. Аргументите на Гротиус, кои ги поставија темелите на современиот закон на морето, биле од огромна корист на холандската компанија од Источна Индија, и беа прифатени и остануваат во употреба до ден-денес.

Нашите времиња се соочуваат со слична проблематика. Традиционалното, кинетичко одвраќање е толку успешно што државните и недржавните актери се впуштаат во нови, хибридни тактики со цел да се натпреваруваат под прагот на вооружен конфликт. Покрај тоа, перцепцијата на законитоста и легитимноста добија ново значење како резултат на ефектите од глобализацијата и скоро сеприсутниот јавен и личен пристап до информации и мислења.

Стратешката конкуренција ја нагласи важноста на правото како суштински инструмент на моќ меѓу другите инструменти во спектарот ДИМЕФИЛ. Противниците на НАТО, државни и недржавни чинители, ги користат правните операции широко низ спектарот на мирот за да војуваат низ целиот свет. Следствено, сојузниците мора да бидат будни и да работат индивидуално и колективно за да откријат каде неговите конкуренти го инструментализираат и поткопуваат меѓународниот поредок заснован на правилата. Како што ветија во преамбулата на Северноатлантскиот договор, тие мора активно да работат на зајакнување и зачувување на нашиот систем на владеење на правото, негирајќи ги предностите што конкурентите можат да ги добијат со употреба на инструменти на моќ под-и над- прагот на вооружен конфликт.

Со цел да се постигне овој ефект, реакцијата на легалното работење, будноста, обуката и свесноста се основни активности што НАТО и нејзините членки треба да ги преземат и да ги интегрираат во нивните задачи и процеси, со крајна цел да ја зачуваат отпорноста на Алијансата, да ја зајакнат нејзината одбрана и одвраќање, како и поддршката и заштитата на исполнувањето на неговата намена.